Transporteurs
halen hun schouders op over EU-kartelboete voor truckfabrikanten. "De aanschafprijs
is niet zo belangrijk. Het gaat om de exploitatiekosten."
"Wij hebben er nooit wat van gemerkt, en het verhaal verbaast ons ook enigszins."
Aan het woord is Hendrik Alkema, truckverkoper bij DAF-dealer ESA
in Groningen,
over het nieuws van de kartelboetes die de Europese Commissie heeft uitgedeeld
aan bijna alle grote fabrikanten van vrachtauto's in Europa.
"Ik kan me er niets bij voorstellen dat de prijzen kunstmatig hoog gehouden
zouden zijn," aldus Alkema. "De concurrentie in deze branche
is juist heel groot. Altijd al geweest trouwens.
Als ik voor een klant voor een laadbak informeer, ben
ik al voorzichtig om niet de naam van de klant te noemen uit angst voor een
onderbieding door een collega-truckdealer."
Bij een telefonische rondgang onder truckdealers en transportondernemers
horen we vergelijkbare reacties. De concurrentie is juist groot en iedere bespaarde
euro bij de aanschaf van een truck is er één. Transportondernemers zweren dan wel
vaak bij een favoriet merk maar als er nieuw gekocht wordt shopt
men graag een beetje rond om prijzen te vergelijken en
de truckdealers "scherp te houden", zoals dat met een mooi woord heet.
Frank van den Berg van Mercedes-dealer
Gomes
uit Noord-Holland: "Daimler hanteert vaste prijzen die ons als dealer
ter inkoop worden aangeboden. Daar hebben we geen invloed op. We hebben ook nooit
rare prijsverhogingen gezien die zouden duiden op manipulatie van de markt. Ja,
trekkers en chassis worden elk jaar duurder maar daarvoor zijn ook
logische verklaringen, zoals de invoering van nieuwe motoren. Daimler
moet daarin investeren, logisch dat ze dat willen terugverdienen."
Jan van den Berg van MAN-dealer Roordink: "Als we een chassis bestellen,
configureren we dat in het systeem van de fabriek, en daar rolt een prijs uit.
Vervolgens kunnen we onze klant een aanbieding doen. Dat die prijzen
te hoog zouden zijn, dat komt ons totaal onbekend voor. We hebben ook nooit
van klanten opmerkingen gehoord over prijsmanipulatie."
— foto: Volgens de Europese Commissie hebben truckfabrikanten
jarenlang de prijzen voor trucks op elkaar afgestemd. Dat is verboden. Er zijn boetes
uitgedeeld tot meer dan een miljard euro.
Desondanks meent de Europese kartelpolitie dat dat wel is gebeurd.
Fabrikanten zouden
met elkaar afspraken gemaakt hebben over de prijzen
van hun producten, en over de invoering van diverse technologieën, en hebben
daarmee de vrije concurrentie in de weg gezeten. Aanvankelijk kwamen de
fabrikanten bij elkaar, later werden de afspraken per e-mail gemaakt.
De boetes lopen op tot
bijna een miljard euro, afhankelijk van de omzet van de fabrikant. De door de
Commissie veroordeelde praktijken vonden plaats in de periode 1997 tot 2011, toen
op de hoofdkantoren van de fabrikanten invallen werden gedaan.
De meeste fabrikanten hebben met de EC een schikking getroffen waardoor het
onderzoek (dat al vijf jaar duurde) kon worden stopgezet. Alleen MAN Trucks kreeg
geen boete, omdat ze de praktijken bij de Mededingingsautoriteit aanhangig
hadden gemaakt. De hoogste boete ging naar Daimler: ruim een miljard euro. Als enige
grote fabrikant was Scania niet betrokken bij de overtredingen.
Vanuit de industrie wordt maar beperkt gereageerd op de boete van de
Europese Commissie. De meeste fabrikanten geven een schriftelijk
statement.
Op het hoofdkantoor van Daimler
in Stuttgart staat men ons netjes maar afgemeten
te woord. "Medewerkers van ons bedrijf hebben de Europese mededingingsregels
overtreden. We betreuren dat dit is gebeurd, en we hebben maatregelen genomen
om herhaling te voorkomen, waaronder beter controle en scholing van medewerkers
in de EU-mededingingswetgeving," zegt woordvoerder Silke Mockert van Daimler AG.
"We hebben met de EU een schikking getroffen ter grootte van 1,009 miljard euro,
dat is de consequentie die wij accepteren. Met deze schikking wordt het onderzoek
van het kartelambt van de EC beëindigd."
Volvo Trucks
steekt eveneens de hand in eigen boezem.
"Wij betreuren wat er is gebeurd, maar we zijn ervan overtuigd dat dit
geen gevolgen heeft gehad voor onze klanten," zegt Martin Lundstedt, ceo
van Volvo. "We hebben deze kwestie hoog opgenomen en volledig meegewerkt
met het onderzoek van de Europese Commissie. Dit heeft tot een aanzienlijk
lagere boete geleid." Verreweg het grootste deel van de boete had Volvo
al begroot. Volvo heeft aangestuurd op een schikking omdat het onderzoek
al jaren duurde en men de zaak graag wilde afhandelen zodat men verder
kan met de toekomst.
DAF Trucks zegt in een reactie dat de overtreding "het uitwisselen van informatie
over de prijzen van producten" betrof, en benadrukt dat het geen invloed heeft gehad op
de prijzen die door klanten zijn betaald. DAF heeft 752,7 miljoen euro boete
betaald. Dat is overigens 97,3 miljoen minder dan het concern al had gereserveerd.
Doordat het geen onverwachte uitgave is, tast de boete de financiële positie van DAF c.q.
moederbedrijf PACCAR niet aan.
Als de klanten het niet hebben gemerkt, wie heeft het dan wel gemerkt dat
de prijzen van chassis onderling zijn afgestemd? We
gaan even terug naar onze telefonische ronde langs Nederlandse truckdealers.
Van den Berg van Mercedes-dealer
Gomes:
"In de basis is Mercedes-Benz duurder dan andere
merken trucks. De Actros
kost gewoon meer dan zijn concurrenten. Maar dat heeft te maken met kwaliteit en
technologie, niet met kunstmatig hoog gehouden prijzen. Daar tegenover staat dat als
je veel kilometers maakt, de Actros over de hele duur de laagste cost of ownership heeft. Wij
trachten dat onze klanten duidelijk te maken. Los daarvan zou het ons wel
helpen als de inkoopprijzen wat lager zouden zijn. Als dealer moeten we
vaak een deel van onze marge of zelfs de gehele marge
weggeven om voertuigen te kunnen verkopen."
Daar zit hem dus het venijn.
Het lijkt erop dat de kortingen die de transportondernemer krijgt,
ten koste gaan van de marge van de dealer. Een truckdealer die zijn naam
niet genoemd wil zien: "De prijzen staan voor ons vast in de configurator van de
fabriek, daarover wordt niet onderhandeld. In zoverre kun je inderdaad stellen
dat als er geconcurreerd moet worden, wij als dealer er minder aan verdienen.
Maar dat is ook weer relatief. Er is toch een marktwerking. Als een truck te weinig
marktaandeel heeft, kan de fabriek de prijs naar beneden bijstellen, een
prijsverhoging niet doorvoeren of een volgend model wat goedkoper maken. Loopt
een truck goed, dan kan de prijs wat omhoog. Dat is een kwestie
van
vraag en aanbod, niks illegaals aan."
De meeste transportondernemer die wij spreken, trekken hun wenkbrauwen op
over de berichten van deze kartelboetes. "De aanschafprijs is één aspect,
maar uiteindelijk gaat het over de totale exploitatiekosten en of je met die
vrachtauto wat kunt verdienen," zegt een anonieme transporteur. "Wij hebben heel
gauw door of wij als klant op de eerste plaats staan bij een dealer, of hij
met ons meedenkt, en ons gunt om ons werk op een winstgevende manier
uit te oefenen. Brandstofverbruik, service en betrouwbaarheid van de truck
zijn daarbij veel belangrijker dan het prijskaartje voor de aanschaf van een trekker of een
chassis. Een voertuig kan wel goedkoop zijn, maar als hij te vaak stilstaat
of teveel diesel gebruikt, kun je er niks mee verdienen."
Vervoerder René Gorissen uit Waddinxveen: "Ik heb die berichten over die kartelboetes wel gelezen.
Wij hebben totaal niet het idee dat dit speelt in de
markt. We hebben laatst nog een 400 pk DAF trekker
erbij gekocht, deze was aanmerkelijk goedkoper
dan een vergelijkbare truck van een ander merk. Gewoon maar even om aan te geven
dat er wel degelijk flink wordt geconcurreerd."
De megaboetes zijn wel aanleiding voor diverse juristen
om kopers van vrachtwagens aan te bieden gezamenlijk een schadeclaim
in te dienen bij de truckfabrikanten. De brutoprijzen van chassis zouden
tot 20 procent te hoog liggen volgens deze organisaties. Branche-organisatie
TLN denkt overigens dat dat rond de tien procent ligt. Verder
is het twijfelachtig of een claim zin heeft omdat kopers van
trucks vaak korting bedingen waarop de brutoprijs weinig invloed heeft.
(21 juli 2016)